سرطان سونامی که به پیش می رود
با وجود پيشرفت هاي فزاينده در زمينه پيشگيري و درمان سرطان، ميزان کل
ابتلا به انواع سرطانها در سراسر جهان در ۲ دهه آينده ۵۰ درصد افزايش خواهد
يافت. در حال حاضر تقريباً ۲۰ ميليون نفر در دنيا با سرطان زندگي مي كنند
كه در سال ۲۰۲۰ اين رقم به ۳۰ ميليون نفر مي رسد. همچنین سرطان در ایران
سومين عامل مرگ و مير در میان افراد است.
سرطان چيست ؟
در این بیماری معمولاً برخی از سلولهای بدن بصورت نامنظم و بدون تدبیر خاص
شروع به تکثیر کرده و میزان مرگ آن سلولها کاهش قابل ملاحظه ای می یابد.
ويژگي بيماري هاي تومري اين است که اين بيماري ها از يک سلول شروع مي شوند و
پس از يک زمان معين که مي تواند چند هفته يا ۳ تا ۵ سال باشد يک گروه
سلولي پديد مي آيند که به طور عمده از محيط پيرامونشان متفاوتند. در واقع
اين گروه از سلولها از لحاظ عملکرد و ساختار از سلولهاي ديگر متفاوتند.
مهم
ترين خصوصيت اين سلولها ،تقسيم شدن خارج از کنترل آنهاست. به طور متوسط ۴
الی ۵ سال طول مي کشد تا يک سلول تکي رشد کند و به يک تومور يک سانتيمتري
تبديل شود. در واقع هنگامي تومور قابل تشخيص است که اندازه ي آن به اين حد
برسد. تعداد سلولهاي سازنده ي تومور در اين حالت ۱۰ ميليون است. سرطان
دراين مرحله نهفته است. در اين ۴ الي ۵ سال اول هنگامي که اندازه ي تومور
سرطاني در حد قابل تشخيص نيست، تعداد فراواني سلول مي توانند از تومور جدا
شوند. در اين مرحله بيمار هيچگونه علائمي از بيماري نداشته و شکايتي نمي
کند. اگر حتي يکي از اين سلولهاي جدا شده از تومور اصلي در جاي ديگر رسوب و
جذب شود، فرد بيمار ممکن است دوباره دچار تومور گردد. اين مساله حتي در
شرايطي که تومور اوليه در سالهاي ابتدائي برداشته شود نيز اتفاق مي افتد.در
اينجا اين مسئله مهم است که بيماري هر چه سريعتر تشخيص داده شود زيرا اگر
تشخيص سريعاً انجام شود مي توان با اين عمل جراحي و ساير روش هاي درماني
،کليدي تومرها را از بين برد.
براساس اصول امکان دارد که بيماري
براي فردي مقدر گردد اما خوشبختانه اين مسأله حتمي نيست.يک سلول سرطاني
مانند ساير اجزاي زنده ي بدن براي زنده ماندن مي جنگد. سيستم دفاعي بدن به
طور دقيق توسعه ي مداوم سلولهاي سرطاني را کنترل مي کند. سلامتي يک حالت
پويا از اين تعادل است.بيماري هنگامي ظاهر مي شود که اين تعادل به هم بريزد
و حالت پوياي سلامتي نامتعادل گردد. اين مسأله مهم است که در طول زندگي
مان نگذاريم اين تعادل فيزيکي و روحي به هم بخورد.
سرطان در ایران
سن
سرطان در ایران به زیر ۳۰ سال رسیده است اما متاسفانه در این شرایط هم به
نظر می‌آید كه هنوز وضعیت سرطان در اولویت برنامه‌های نظام سلامــت كشور
قرار ندارد. روند رشد سرطان در ایران در سال‌های اخیر بسیار نگران كننده
است و بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، بالاترین میزان شیوع سرطان در
خاورمـــیانه را دارد. به عقیده کارشناسان در این حوزه، در آینده نزدیک
ایران با سونامی سرطان روبه‌رو خواهد شد.
درآینده نزدیک سرطان یکی
ازمعضلات اصلی سلامت کشور خواهد بود و این معضل و مرگ و میرناشی از این
بیماری هزینه سرسام آور اقتصادی را به خــانواده ها و کشور تحمیل خواهد
کرد. این در حالی است که بنا بر آمارهای موجود سرانه سلامت درایران حدود
پنج درصد است و این در حالی است که سرانه سلامت در کشورهای پیشرفته ۲۰درصد و
در کشورهای متوسط ۱۷ درصد است.
سالانه حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار بیمار
جدید در ایران به جمع مبتلایان به سرطان افزوده می‌شوند، مشکلات اين
بیماران بر هیچ کس پوشیده نیست؛ نبود نهاد كافي در زمينه سرطان، هزینه‌های
بالای درمان و عدم پوشش دهی بیمه‌ای آنها و غیره، تنها مواردی هستند که
بیماران در هر نقطه‌ای از ایران از آن گله دارند.
بیماران سرطانی
برای درمان علاوه بر هزینه های دارویی، مجبورند برای هر دوره شیمی درمانی
۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان هزینه پرداخت کنند به طوری که در بسیاری از مواقع
فشار سنگین هزینه بیمار را از ادامه روند درمان منع می کند و متاسفانه اکثر
خدمات درمانی بیماران مثل انواع آزمایشات و عکس برداری ها و سی تی اسکن در
بیرون از بیمارستان و توسط مراکز خصوصی انجام می گیرد.
توصيه‌هايی به بيماران سرطاني و خانواده‌هاي آنها
تحقيقات
مختلف ثابت کرده است حمايت رواني از بيماران، به‌خصوص بيماراني که به
سرطان مبتلا هستند مي‌تواند بر روند درمان و کيفيت زندگي آنها موثر باشد.
حتما شما هم تا به حال داستان زندگي بيماران مبتلا به بيماري‌هاي
صعب‌العلاج را شنيده‌ايد که توانسته‌اند با بيماري خود مبارزه کنند. در اين
ميان شخصيت و نوع اعتقادات بيمار بر روند تطابق او با زندگي و بيماري‌اش
بسيار موثر است. پزشکان معتقدند بيماراني که چنين ويژگي و نگرش مثبتي
دارند و به علاوه از حمايت خانوادگي خوب و ارتباط اجتماعي خوب نيز
برخوردارند در مقايسه با گروه‌هايي که فاقد اين سه خصيصه هستند روند بهبود و
درمان را با کيفيت مطلوب طي مي‌کنند و از زندگي خود بهره مي‌گيرند. بسياري
از بيماران که با سرطان خود زندگي مي‌کنند و نوشته‌هايي دارند، در
لابه‌لاي متون روزانه خود ذکر کرده‌اند که اميد، چيزي است که آنها براي
مقابله با بيماري نيازمند آن هستند.
تغذيه مناسب در پيشگيري از سرطان
رژيمي متنوع داشته باشيد. به خاطر داشته باشيد که مواد مغذي مورد نياز
شما تنها از يک يا دو منبع تأمين نشود. در رژيم روزانه خود از تمام گروههاي
غذايي، ميوه ها، سبزيها، غلات، گوشت، محصولات لبني و ... استفاده کنيد.
وزن خود را همواره در حد متعادل نگه داريد. چاقي عامل اصلي بوجود
آورنده بسياري از بيماري ها از قبيل بيماري هاي قلبي، عروقي، فشار خون،
ديابت و زمينه ساز بعضي از سرطان هاست.
مصرف چربي زياد، غذاهاي
حاوي چربي اشباع شده و کلسترول را محدود کنيد. رژيمي که چربي آن بالاست مي
تواند خطر ابتلا به سرطانهاي پستان، پروستات، کولون و رکتوم را افزايش دهد.
ميزان غذاهاي نشاسته اي و فيبري را در رژيم غذايي خود افزايش دهيد. به
آساني مي توان مقدار نشاسته و فيبر رژيم را با خوردن ميوه ها، سبزي ها، سيب
زميني، دانه ها، نان ها و غلات کامل افزايش داد. يک رژيم پرفيبر احتمال
ابتلا به سرطان کولون و رکتوم را کاهش مي دهد.
مصرف شيريني را
محدود کنيد. الگوهاي غذايي حاوي شيريني و غذاهاي شيرين، اغلب پرچرب، با
کالري و تهي از مواد مغذي و معدني مي باشند که چنين رژيمي زمينه ساز بروز
بعضي از سرطان ها است.
نمک رژيم غذايي خود را تا حد ممکن کاهش دهيد.
مصرف نوشابه هاي الکلي را قطع کنيد. مصرف الکل مي تواند منجر به سرطان
دهان، حلق، مري و کبد شود. ميزان ابتلا به سرطان در الکلي هايي که سيگار مي
کشند چندين برابر است.
در رژيم غذايي روزانه خود تا حد امکان از
گوشت هاي کم چرب استفاده کنيد. قبل از اين که گوشت را بپزيد تمام چربي هاي
قابل رويت آن را جدا کنيد و دور بريزيد و اگر چربي باقي ماند، قبل از
خوردن آن را جدا کنيد. مصرف ماهي را افزايش دهيد. گوشت سفيد را به جاي گوشت
قرمز استفاده کرده و قبل از پخت، پوست و چربي آن را جدا کنيد.
ميوه ها و سبزي ها را جايگزين تنقلات سرخ شده و پرچرب کنيد.
به
جاي مواد لبني پرچرب (شيرکامل، خامه، سرشير و ...) از محصولات لبني کم چرب
استفاده کنيد. اين گروه از مواد غذايي منابع خوبي از پروتئين، ويتامين ها و
مواد معدني به ويژه کلسيم هستند که براي حفظ سلامت فرد مفيد مي باشند.
مصرف
غذاهاي حاوي ويتامين A، بتاکاروتن و ويتامين C احتمال ابتلا به سرطان ها
را کاهش مي دهند. ميوه ها و سبزيهاي زيادي وجود دارند که داراي مواد فوق مي
باشند. سعي کنيد در رژيم غذايي روزانه خود از سبزي هاي برگي شکل سبز تيره،
زرد، نارنجي و ميوه ها بويژه مرکبات استفاده کنيد.
سبزي هاي
خانواده کلم اغلب کاهش دهنده احتمال ابتلا به انواع سرطان ها هستند. اين
سبزي ها منابع خوبي از فيبر، ويتامين ها و مواد معدني ها مي باشند. از اين
خانواده مي توان به کلم چيني، کلم بروکلي،کلم بروکسل،کلم پيچ، گل کلم و
کلم قمري اشاره کرد.
از روش هائي براي پخت غذا استفاده کنيد که نيازي به افزودن روغن نداشته باشد. مانند تنوري کردن، بخار پز کردن و آب پز کردن.
سعي کنيد با توجه به برچسب غذاها و ميزان چربي، کالري و فيبر در آنها براي هر روز خود يک برنامه غذايي تنظيم کنيد.